พระศรีมหาโพธิ์พระราชทาน วัดมณีชลขัณฑ์ Wat Mani Chon Khan
ครั้งรัชกาลพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (ครองราชย์ พ.ศ. 2393 – 2411) ผู้สำเร็จราชการอินเดียของอังกฤษได้ทูลถวายเมล็ดและใบพระศรีมหาโพธิ์จากพุทธคยาซึ่งถือกันว่าเป็นต้นไม้สำคัญในพระพุทธศาสนา ด้วยเป็นต้นไม้ที่สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าประทับใต้ร่มเงาเมื่อกาลเวลาที่ทรงตรัสรู้ บรรลุพระสัมโพธิญาณ พระบาทสมเด็จพระจอมเก้าเจ้าอยู่หัวพระราชทานเมล็ดพระศรีมหาโพธิ์ที่ทรงได้จากพุทธคยานี้ให้พระราชโอรส คือสมเด็จเจ้าฟ้าจุฬาลงกรณ์ทรงเพาะ เมื่อขึ้นเป็นต้นแล้วพระราชทานให้ปลูกที่วัดมณีชลขัณฑ์และพระอารามต่าง ๆ รวม 4 แห่ง
พระศรีมหาโพธิ์ทรงเพาะ ณ วัดมณีชลขัณฑ์ นี้ พระราชทานให้เจ้าพะยายมราช (เฉย ยมาภัย) เป็นผู้นำมาปลูก ความสำคัญของพระศรีมหาโพธิ์ต้นนี้มีระบุในจดหมายเหตุพระราชกิจรายวันว่า เมื่อวันที่ 7 พฤศจิกายน พุทธศักราช 2426 เวลาบ่ายสามโมง พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เสด็จพระราชดำเนินถวายผ้าพระกฐินที่วัดมณีชลขัณฑ์และเสด็จทรงบูชาพระศรีมหาโพธิ์นี้ด้วย
ถึงกาลเวลา 150 ปี แห่งพระบรมราชสมภพของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ในพุทธศักราช 2546 ด้วยสำนึกในพระมหากรุณาธิคุณของพระองค์ต่อปวงประชาชนชาวไทย พุทธศาสนิกชนเมืองลพบุรี จึงร่วมใจจัดพิธีสมโภชพระศรีมหาโพธิ์พระราชทาน โดยกราบบังคมทูลเชิญสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เป็นประธานในวันที่ 4 กุมภาพันธ์ 2546 ด้วยหวังในพระพุทธศาสนา และพระบรมราชจักรีวงศ์อยู่คู่แผ่นดินไทยตราบชั่วกาลนาน
