พระมหาชัยเจดีย์ศรีสมอแคลง ตำบลวังทอง อำเภอวังทอง พิษณุโลก
Phra Mahachai Chedi Sri Samor Klaeng, Wang Thong Subdistrict, Wang Thong District, Phitsanulok
“สักการะบูชาพระอรหันถ์ธาตุเจดีย์และสมเด็จพระนเรศวรมหาราช, โบราณสถานอายุราว 700 ปีกว่า”
พระมหาชัยเจดีย์ศรีสมอแคลง
ในพงศาวดารเหนือกล่าวว่าแต่เดิมชื่อว่า “พนมสมอ” แปลว่า ภูเขาหิน ต่อมาเรียกว่าเขาสมอแคล ตามเรื่องเล่าว่า เจดีย์บนยอดเขาสมองแคลง ผู้สร้าง คือ พระยาจักรไวย สร้างเพื่อบรรจุพระธาตุของพระอุบาลีเถระและพระศิริยานนท์ เจดีย์บนเขามีการสร้างซ่อมแซมบูรณะมาหลายครั้ง
การขุดค้นทางโบราณคดีและการขุนแต่งโบราณสถาน บนยอดเขาสมองแคลงหลักฐานที่พบ คือ เจดีย์ทรงลังกา มีฐานสี่เหลี่ยมขนาดใหญ่ 3 ชั้น หลักจากนั้นจะเป็นฐานย่อแปดเหลี่ยม แล้วขึ้นเป็นองค์ระฆัง แต่ไม่พบบัลลังก์ คือ จากองค์ระฆังก็ถึงปล้องไฉนรูปแบบสถาปัตยกรรมสมัยสุโขมัยตอนปลายหรือสมัยอยุธยาตอนต้น ซึ่งอาจเป็นสมัยของสมเด็จพระบรมไตโลกนารถก็ได้
ตำราพิชัยสงคราม สมเด็จพระยาดำรงราชานุภาพ ทรงสันนิฐานว่าจัดทำขึ้นเมื่อครั้งสมเด็จพระนเรศวรมหาราชทรงครองเมืองพิษณุโลก หลักฐานนี้ แสดงว่าเขาสมองแคลงน่าจะมีความสำคัญทางด้านฝึกทหารหรือใช้ไปดูกำลังศึก ซึ่งปัจจุปันกองทัพภาคที่ 3 ก็ได้ใช้เขาสมองแคลงฝึกรบเช่นกัน
พระมหาชัยเจดีย์ศรีสมอแคลง หรือเจดีย์ยอดด้วน (เขาสมอแคลง) มีอายุราว 700 ปี พระยาจิตรไวยแห่งเจ้าเมืองน่านสร้างเจดีย์องค์นี้เพื่อบรรจุพระธาตุของพระอรหันต์เถระเจ้า ลักษณะเจดีย์เป็นทรงลังกา จะเป็น ฐานย่อแปดเหลี่ยมแล้วขึ้นเป็ฯองค์ระฆง ลักษณะเด่นของที่นี่คือ บริเวณยอดเจดีย์องค์ระฆังจะมีเพียงครึ่งซีกเท่านั้น ชาวบ้านจึงเรียกว่า “เจดีย์ด้วน” เมื่อมองลงมาจากจุดนี้จะเห็นทิวทัศน์โดยรอบเมืองพิษณุโลกอย่างทั่วถึง ยามค่ำคืนมองเห็นแสงไฟส่องสว่างอย่างสวยงาม
การเดินทางไปพระมหาชัยเจดีย์ศรีสมอแคลง พิษณุโลก
ภาพและรวบรวมโดยคุณ Thikumporn Tantivimongkol
